نشست سران سازمان همکاری اسلامی در حالی عصر روز شنبه برگزار میشود که تاکنون تلاش‌های دیپلماتیک برای خاتمه دادن به حملات رژیم اسرائیل به غیرنظامیان در نوار غزه بی‌نتیجه بوده است.
در سطح منطقه‌ای نشست شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب منتهی به نتیجه نشده و حتی در نشست قاهره بیانیه‌ای در محکومیت این جنایات در حضور رهبران عربی صادر نشد. در عرصه بین‌المللی هم غیر از قطعنامه غیرالزام آور مجمع عمومی، تحرک بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ رخ نداده است و سه پیش نویس تهیه شده درخصوص این جنگ در شورای امنیت بی‌نتیجه مانده است.
همزمان با ناکامی تلاش‌های بین‌المللی، وزیر خارجه آمریکا با شاتل دیپلماسی تلاش دارد تا دستورکار مدنظر واشنگتن درخصوص فلسطین مبتنی بر کنار گذاشته شدن حماس از سپهر سیاسی فلسطین و مشروعیت بخشی به اقدامات رژیم اسرائیل در اشغال مجدد غزه را دنبال نماید. در این میان نشست سران کشورهای اسلامی مهمترین عرصه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای محسوب میشود که می‌تواند حضوری فعال در دفاع از فلسطین داشته باشد.
اما سوال اصلی این است که در آستانه نشست انتظارها از سازمان همکاری اسلامی چیست و آیا اکتفا به بیانیه‌ای مرضی الطرفین تامین کننده انتظارها نسبت به بحران فسلطین خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوال نیاز است نگاهی به گذشته داشته باشیم و یادآوری کنیم که در سال ۱۹۹۲ همزمان با جنایات صرب‌ها در بوسنی علیه مسلمانان، با پیشنهاد ایران حق مردم بوسنی برای دفاع مشروع از خودشان به رسمیت شناخته شد. ترجمه این پیروزی حقوقی در عرصه میدانی این بود که کشورهای اسلامی برای تامین حق دفاع مشروع مسلمانان بوسنی وارد عمل شدند و به آنها کمک تسلیحاتی ارسال کردند تا صرب ها را عقب برانند.
این بار نیز باید بحث «به رسمیت شناخته شدن حق دفاع مشروع برای مردم غزه» به رسمیت شناخته شود و این امر باید اولین دستورکار سازمان همکاری اسلامی در غزه باشد. نکته اینجاست که برخلاف ادعای محور غربی به ویژه وزیرخارجه امریکا درباره حق اسرائیل برای دفاع مشروع، این رژیم به دلیل ماهیت اشغالگری که دارد نمی‌تواند اقداماتش را دفاع مشروع بنامد و اصولا این اصطلاح حقوقی برای طرف اشغالگر اطلاق نمی‌شود.
دومین دستورکار در نشست سران اسلامی ریاض باید بحث تحریم اسرائیل توسط ممالک اسلامی باشد که در نشست وزرای خارجه که یک ماه قبل برگزار شد، توسط «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران مطرح شده بود. این دستورکار نیز دارای پیشینه‌ای تاریخی است و کشورهای عرب مسلمان در ۱۹۷۳ توانستند با همین اهرم فشار کمرشکنی بر اسرائیل و ایالات متحده وارد کنند.
نکته تاسف برانگیز اینجاست که بیش از ۶۰ درصد گازوئیل اسرائیل از طریق خز لوله باکو- تفلیس – جیهان تامین میشود که منبع و مسیر آن از کشورهای اسلامی است. براساس آمار مجموع ظرفیت پالایشی اسرائیل در دو پالایشگاه حیفا و اشدود در سرزمین‌های اشغالی معادل ۳۰۰ هزار بشکه در روز و محل تأمین خوراک آن از نفت وارداتی، عمدتا از قزاقستان و آذربایجان است که از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی محسوب می‌‌شوند.
علاوه بر این، مصر که سال‌ها رهبر مقابله با اسرائیل بود اکنون به مهمترین شریک تجاری این رژیم تبدیل شده و از سال ۲۰۱۹ به واردکننده گاز از اسرائیل تبدیل شده است. در حال حاضر سالانه ۵ میلیارد متر مکعب گاز معادل ۸ درصد از کل مصرف مصر از خط لوله EMG به مصر صادر میشود.
اردن و ترکیه نیز دیگر کشورهای اسلامی هستند که روابط اقتصادی گسترده‌ای با اسرائیل دارند و این کمترین انتظار ممکن است که در پاسخ به نسل کشی روزانه مردم غزه روابط اقتصادی با اسرائیل را قطع نمایند.
خروجی نشست روز شنبه می‌بایست فراتر از بیانیه‌های کلیشه‌ای مبتنی بر درخواست آتش بس فوری، رفع محاصره، محکومیت ورود زمینی، تبادل اسرا و ارسال کمک‌های بشر دوستانه باشد تا نشستی اثرگذار تلقی شود. در صورت دستیابی به موفقیت در «به رسمیت شناختن حق دفاع مشروع فلسطینیان» و «تحریم اقتصادی اسرائیل» نه تنها پیروزی سیاسی و تاریخی برای فلسطین رقم خورده، بلکه موفقیت مهم برای ملل مسلمان خواهد بود که در جهان درحال تحول نوید شکل‌گیری بلوکی سیاسی و اقتصادی را به ارمغان خواهد آورد.
مواردی مانند توقف حملات علیه مردم غزه، لزوم کمک رسانی بشردوستانه سریع و مستمر به این منطقه و توقف کوچ اجباری مردم همچنان جزو مطالبات مهمی هستند که به همراه موارد فوق لازم است در بیانیه نشست مورد تاکید و پیگیری قرار گیرند.
ایران می‌تواند نقش مهمی در این هدف ایفا کند. در وهله اول سازمان همکاری اسلامی به دلیل ماهیت فرامنطقه‌ای ظرفیت بالایی برای نقش آفرینی ایران در خود دارد که از لحاظ تاریخی هم هدف این سازمان حمایت از فلسطین(مسجد الاقصی) بوده است. دوم اینکه برخلاف خواست برخی کشورهای عربی برای نادیده گرفتن جایگاه ایران در مسئله فلسطین، موقعیت ایران در سازمان همکاری اسلامی به عنوان یکی از موسسان غیرقابل چشم پوشی است.
