با گذشت یک ماه از آغاز جنگ در فلسطین اشغالی، سرانجام نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی برای بررسی راهکارهای مشترک و منسجم جهان اسلام برای پایان جنگ در غزه، در عربستان سعودی برگزار می شود. «سید ابراهیم ریسی» رئیس جمهور ایران در این اجلاس شرکت خواهد کرد.
به باور ناظران نشست سران سازمان همکاری اسلامی با عضویت ۵۷ کشور، دارای ظرفیت ها و پتانسیل های قابل توجهی در راستای احقاق و تثبیت حقوق فلسطینی ها در برابر اشغالگران اسرائیلی است.
سازمان همکاری اسلامی سال ۱۳۴۸ (۱۹۶۹) پیرو رویدادهای مربوط به فلسطین تشکیل شد. احساس ضرورت تشکیل این مجمع بعد از شکست اعراب از اسرائیل در جنگ ۱۳۴۶ (۱۹۶۷) و هم زمان با آتش سوزی در مسجدالاقصی ( در تابستان ۱۹۶۹) احساس شده و مجمع کشورهای اسلامی تشکیل شد. نام این سازمان از زمان تأسیس تا سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) سازمان کنفرانس اسلامی بود، سپس به سازمان همکاری اسلامی تغییر یافت.
براین اساس یکی از اولویت های مهم سازمان همکاری اسلامی، تلاش مشترک و هم افزایی برای رفع اشغال فلسطین و پایان ظلم و کشتار دسته جمعی فلسطینی ها شناخته می شود. با این حال، از نگاه بسیاری از تحلیلگران، علی رغم قدرت و توانایی بالقوه سازمان همکاری اسلامی برای حمایت از فلسطین، این سازمان نتوانسته است نقشی فعال و تاثیرگذار در جهت حل مسئله فلسطین داشته باشد.
برخی از تحلیلگران در تحلیل عدم کامیابی سازمان همکاری اسلامی در حل مسئله فلسطین به رقابت های داخلی کشورهای قدرتمند اسلامی اشاره می کنند. این در حالی است که مسئله فلسطین برخلاف سایر مسائل داخلی در جهان اسلام، دارای زوایا و علل آشکار است. فلسطین تحت اشغال یک طرف غیراسلامی است و اتخاذ موضع مشترک در اینباره ساده تر از حل و فصل اختلافات داخلی بین کشورهای اسلامی است.
سازمان همکاری اسلامی به عنوان یک نهاد فرا منطقهای تاکنون توانسته پیرامون برخی بحران ها و مسائل مربوط به جهان اسلام از جمله افغانستان، تاجیکستان، سومالی، بوسنی و هرزگوین و بحران بالکان، اشغال کویت توسط عراق، نقش ایفا کند.
در تاریخ عملکرد سازمان همکاری اسلامی به نقش و موفقیت نسبی این سازمان برای دفاع از مسلمانان بوسنی و هرزگوین اشاره می شود. در آن مناقشه نیز هر چند که درخواست های سازمان همکاری اسلامی برای پایان نسل کشی مسلمانان در سرزمینی اروپایی، با بی توجهی شورای امنیت، ایالات متحده امریکا و اروپایی ها روبرو شد، اما موضعگیری مستقل و یکپارچه کشورهای اسلامی، نقشی مثبت در تحریک افکار عمومی به نفع مسلمانان بوسنی و هرزگوین ایفا کرد، که این موضوع به تقویت موضع هیات بوسنیایی در مذاکرات صلح انجامید.
در جنگ جاری فلسطین نیز، در حالی که بطور آشکار اسرائیل به پشتوانه حمایت غربی در حال کشتار مردم فلسطین، تحمیل کوچ اجباری به بازماندگان فلسطینی و اشغال کامل غزه است، از سازمان همکاری اسلامی انتظار می رود برای پایان جنگ در فلسطین و تامین امنیت این کشور اسلامی به نحو فعال و موثر وارد عمل شود. حتی اگر سایر سازمان های بین المللی، شورای امنیت سازمان ملل متحد و طرف های غربی نیز در وهله اول به موضع متحد کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی بی توجهی نشان دهند، این موضع مشترک نه تنها موقعیت فلسطینی ها در مذاکرات احتمالی را تقویت خواهد کرد، بلکه شکل مسئله را به نفع فلسطین تغییر خواهد داد.
سازمان همکاری اسلامی یکی از بزرگترین نهادهای بین المللی در جهان است. این سازمان مجموعه کشورهای ناهمگن و نامتوازن از لحاظ ثروت و درآمد اقتصادی است. اما با تکیه بر اشتراک ارزش های اسلامی که به همین عنوان معرفی می شود، می تواند سازمان قدرتمندی باشد.
کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی (OIC) در چهار قاره جهان پراکنده‌اند. عمده کشورهای عضو از جایگاه ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک موثری برخوردارند و می توانند از جنبه‌های مختلف به ویژه در بحث انرژی، طرف های غربی و اسرائیلی را تحت تحریم و فشار قرار دهند.
چنانچه ایران به عنوان یکی از موثرترین کشورهای منطقه تلاش کرده است که از ظرفیت های سیاسی، استراتژیک و ژئوپلیتیک خود برای حمایت از مردم فلسطین استفاده کند.
هر چند فقدان چارچوب قانونی و ضمانت اجرایی برای مصوبات سازمان همکاری اسلامی یکی از نقاط ضعف این سازمان است، اما حتی استفاده اعلامی از موضوع تهدید تحریم نفتی و تعیین ضرب الاجل در اینباره به عنوان یکی از پارامترهای بازدارنده، می تواند کارایی سازمان همکاری اسلامی در حل مسئله فلسطین را بالا ببرد.
اگر سران سازمان همکاری اسلامی بتوانند درباره جنگ جاری تصمیم قاطع و قابل اجرا بگیرند، با وجود فراز و نشیب های فراوان می توانند این سازمان را به عنوان یک نهاد بینالمللی معتبر و تاثیرگذار تثبیت کنند و از میزان دخالت و سود جویی بازیگران غیراسلامی علیه کشورهای اسلامی بکاهند.
