در ماه های اخیر منازعه دریایی ایران و ایالات متحده در خلیج فارس و سایر مناطق جهان ابعاد جدیدی یافته است.
آمریکا اعلام کرده است برای بازدارندگی در برابر ایران، تعدادی جنگنده اف ۱۶، ناوشکن «یو اس اس توماس هادنر» و تعدادی جنگنده اف-۳۵ را به خلیج فارس اعزام می کند. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا گفته است که به شمار کشتی های جنگی و نیروهای آمریکا در منطقه افزوده خواهد شد. مقامات آمریکایی اعلام کرده اند این جنگنده ها قرار است برای کشتی هایی که از تنگه هرمز عبور می کنند، پوشش هوایی داشته باشند. این اقدام همچنین به توقیف نفتکش های آمریکایی توسط ایران نسبت داده می شود. سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید نیز گفته است که ایالات متحده به همراه متحدان جهانی و شرکای خود در منطقه به اقدامات ایران پاسخ خواهد داد تا آزادی کشتیرانی از طریق تنگه هرمز و دیگر آبراه‌های حیاتی تضمین شود.
در پی این اظهارات، مقامات نظامی ایران نیز نسبت به اقدامات تحریک آمیز ایالات متحده در خلیج فارس هشدار داده اند. در این باره ۲۸ تیر امیر سرتیپ محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع ایران در واکنش به اظهارات آمریکایی ها گفت: «جمهوری اسلامی در مرحله‌ای از اقتدار و توانمندی است که کسی نمی تواند آن را تهدید کند.»
ابعاد منازعه جدید ایران و ایالات متحده در خلیج فارس
در ماه های اخیر منازعه دریایی ایران و ایالات متحده در خلیج فارس و سایر مناطق جهان ابعاد جدیدی یافته است. ۲۹ فروردین، شهرام ایرانی، فرمانده نیروهای دریایی ارتش ایران در اظهاراتی گفت: « امروز اگر در منطقه دزدی دریایی حاکم شده به دلیل حضور غیرموجه آمریکا در منطقه است و حمایت آنها از دزدان دریایی منطقه را آلوده می‌کند». این فرمانده نیروی دریایی ایران خواستار خروج ایالات متحده از خلیج فارس شد.
این فرمانده ایرانی دو روز بعد نیز اعلام کرد: «نیروهای دریایی ارتش ایران مانع ورود مخفیانه یک زیردریایی آمریکایی به تنگه هرمز شده اند.»
به گفته ایرانی، این زیردریایی در سکوت کامل و در زیر آب در حال نزدیک شدن به تنگه هرمز بود که توسط زیردریایی ایرانی «فاتح» رصد و شناسایی شد و مجبور به حرکت در سطح آب شد.
۱۵ خرداد برد کوپر، فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، که دو ائتلاف بین‌المللی دریایی را در منطقه خلیج فارس رهبری می‌کند، اعلام کرد کشورش قصد دارد تا پایان تابستان بیش از ۱۰۰ شناور بدون سرنشین سطح دریا را که به آنها ربات‌های دریایی نیز گفته می‌شود، به خلیج فارس اعزام کند. وی گفته بود ایالات متحده و متحدانش با این اقدام تلاش می کنند تهدیدات کشورهایی مانند ایران را بهتر و سریع‌تر شناسایی کنند.
۱۵ تیر نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد که برای ممانعت از توقیف دو نفتکش توسط ایران در خلیج عمان، مداخله کرده است. همزمان سخنگوی نیروی دریایی آمریکا از توقیف یک کشتی تجاری توسط سپاه پاسداران ایران در آب‌های بین‌المللی خلیج فارس خبر داد.
ایران در دو سال گذشته حداقل پنج کشتی را که قصد ورود به تنگه هرمز داشته اند توقیف کرده و بیش از ده‌ها کشتی دیگر را وادار به عقب نشینی کرده است. ایران اغلب این اقدامات را در پاسخ به اقدامات تحریک آمیز ایالت متحده و توقیف نفتکش‌های خود در مناطق مختلف جهان انجام می‌دهد. روز پنج شنبه ۲۹ تیر سردار علیرضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران با اشاره به سالگرد توقیف نفتکش انگلیسی در تیرماه ۹۸ گفت: «امروز دوران بزن در رو تمام شده است و اگر می‌زنند منتظر خوردنشان باشند و اعلام می‌کنیم ما آن شرکت نفتی که بخواهد نفت ما را از کشتی خالی کند مسئول می‌دانیم؛ ضمن اینکه آمریکا را هم مسئول می‌دانیم.»
۲۰ تیر گارد ساحلی اندونزی اعلام کرد یک نفتکش ایرانی با نام «آرمان ۱۱۴» را در آب‌های ساحلی اندونزی به اتهام نقل و انتقال غیرقانونی نفت توقیف کرده است. این اقدام اندونزی به همکاری با ایالات متحده نسبت داده می شود. اما وزارت نفت ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: محموله نفتکش توقیف شده در اندونزی متعلق به جمهوری اسلامی ایران نیست.
این در حالی است که ۲۸ تیر روزنامه آمریکایی وال‌‌استریت‌ژورنال به نقل از مقام‌های مطلع آمریکایی گزارش داد شرکت‌های آمریکایی از بیم اقدام تلافی‌جویانه ایران تمایلی به تخلیه محموله ایرانی نفتکش یونانی ندارند. این نفتک کش در ساحل تگزاس مستقر شده است.
منازعه دریایی ایران و ایالات متحده به موضوع میزبانی نشست بین المللی دریانوردی نیز کشیده شد. با دخالت آشکار آمریکا، پیشنهاد تهران برای میزبانی نشست بین المللی دریانوردی در روز جهانی دریانوردی رد شد.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، این اقدام آمریکا را محکوم کرد و گفت: «اقدام آمریکا که با همراهی انگلیس بود، ثابت کرد که سوء استفاده سیاسی از نهادهای فنی و تخصصی ملل متحد، برای این کشور هیچ حد و مرزی ندارد حتی اگر به کاهش اعتبار جهانی این سازمان‌ها منجر شود.»
ادراک ایران از حضور ایالات متحده در خلیج فارس
جنگ سرد ایران و ایالات متحده در خلیج فارس، تاریخی به قدمت انقلاب اسلامی ایران و تشکیل جمهوری اسلامی ایران دارد. فروپاشی نظام سطنتی پهلوی در ایران به معنای فرو ریختن یکی از ستون های سیاسی امنیتی ایالات متحده در خلیج فارس و آغاز دوره تقابل ایران و ایالات متحده در این منطقه استراتژیک بود. ایران که از سال ۱۳۴۷ نمایندگی ایالات متحده به عنوان ژاندارم منطقه را برعهده داشت، در سال ۱۳۵۷ به مهمترین مخالف حضور ایالات متحده در خلیج فارس تبدیل شد. در بیش از ۴ دهه گذشته ایران و ایالات متحده در خلیج فارس تا آستانه رویارویی نظامی رفته اند، اما از رویارویی مستقیم خودداری کرده اند.
از نگاه ایرانی، بر اساس وجود قدرت و نیات تهدیدآمیز، حضور نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس به معنا تجلی سایر عوامل تهدیدی چون نزدیکی جغرافیایی، افزایش قابلیت تهاجمی و در واقع گزاره های چهارگانه نظریه موازنه تهدید است. بر این اساس حضور ایالات متحده در خلیج فارس تهدید راهبردی علیه امنیت ملی ایران تلقی می شود. ایران نیز در راستای بازدارندگی از استراتژی عدم دسترسی بیشتر ایالات متحده به خلیج فارس پیروی می کند.
